Thật không gì thú bằng tối thứ 6 ngồi đọc lại sách cũ, của 7-8 năm trước. Và một trường lố bịch xồng xộc kéo về du hí.

“Đổi chỗ” của David Lodge, với tôi, là một cuốn sách nhiều kỷ niệm, cả về mặt nghề nghiệp, lẫn sự nghiệp. Tôi đọc nó khi chưa ra nước ngoài lần nào, chưa từng kinh qua những trải nghiệm ở trường đại học mà nó miêu tả. Dẫu tốt nghiệp cử nhân văn chương, tôi chưa từng một lần học về Jane Austen, và không hiểu khóa học Ngôn ngữ và Văn chương Anh 305 sẽ là như thế nào. Hồi đó, và bây giờ, văn học Việt Nam vẫn chưa có cái thể loại genre này, gọi là campus novel, tiểu thuyết về thế giới đại học: những con người của trường đại học trong khuôn viên của trường đại học. Giờ đây khi đọc lại, những tên tuổi mà tác giả thả trôi nổi trong tiểu thuyết đã phần nhiều quen thuộc, những tình huống ngớ ngẩn giữa thầy giáo và sinh viên cũng đã kinh qua kha khá, và đặc biệt hơn, hài hước ngày xưa, những thích thú nho nhỏ vẫn còn nguyên. Và khi nhìn quanh, cũng dễ bắt đầu áp bạn này bạn kia, thầy này cô kia, vào các nhân vật trong truyện.

“Đổi chỗ” là cuốn đầu tiên trong bộ ba tiểu thuyết campus novel, siêu hoạt kê và đầy những tình huống cắc cớ, kể về việc hai nhân vật giáo sư văn chương Anh Philip Swallow ở trường đại học Rummidge và Morris Zapp ở đại học Mỹ Euphoria thực hiện hai chuyến trao đổi học thuật sáu tháng: Philip thì sang Mỹ còn Morris thì sang Anh.

Độc giả nào tưởng câu chuyện tưởng khô khan chẳng có gì hấp dẫn thì hơi bị nhầm to vì Lodge chuẩn bị sẵn một mẻ những câu chuyện lố bịch giăng mắc khắp lối đi của các nhân vật. Và hãy nhớ cho thế này: đã bao giờ bạn nghe chuyện thầy giáo dạy văn ngủ với sinh viên chưa? Chắc chắn là rồi nhé. Thế đã bao giờ nghe chuyện cô giáo dạy ta bao năm ròng rã đến Tố Tâm còn chưa đọc không và tìm một cách giấu tịt đi, hoặc cả khoa ai ai cũng chăm chăm fake hàng là mình đã đọc Ulysses rồi chẳng hạn? Thế đã bao giờ nghe một ông thầy ở Hà Nội nổi điên lên vì bị một ở trong Sài Gòn viết bài đánh trên báo Văn nghệ trẻ, làm hoen ố sự nghiệp học thuật của mình?