Cuốn sách “Văn học - Tiếp nhận tác phẩm và suy nghĩ lý luận” có 388 trang, với 36 bài viết được bố cục thành hai phần chính đúng như tên của tác phẩm: Phần một - Tiếp nhận tác phẩm và Phần hai - Suy nghĩ lý luận. Chiếm một nửa dung lượng công trình, những bài viết về các tác phẩm văn học được chọn lọc trong phần Tiếp nhận tác phẩm được chắp bút ở nhiều thời điểm từ năm 1967 đến nay, là kết quả của nhà nghiên cứu Đinh Xuân Dũng sau nhiều năm gắn bó với công tác nghiên cứu văn học - nghệ thuật. Một phần diện mạo của nền văn học chiến tranh cách mạng Việt Nam 45-75 được tái hiện vừa cụ thể, vừa bao quát; vừa sinh động, chân thực qua các hình tượng nghệ thuật, vừa có sức nặng của những khái quát, đánh giá tổng hợp về những đặc trưng nổi bật, những nhận định mang tính quy luật về xu hướng biến động, phát triển của một thời kỳ văn học. Những đánh giá, cảm nhận, phát hiện của tác giả về đặc điểm của một số tác phẩm văn xuôi Xô Viết về chiến tranh không những mở rộng thêm cho người đọc về biên độ tiếp nhận mà còn mở ra nhiều gợi ý cho việc tìm hiểu, tiếp nhận các tác phẩm văn xuôi Việt Nam viết về chiến tranh. Ở một góc độ khác, phần hai của cuốn sách trang bị cho người đọc những kiến thức chuyên sâu về lý luận văn học nghệ thuật. Xuất phát từ những luận điểm của C. Mác - Lê Nin, M.Gorki và Hồ Chí Minh về văn hóa, văn nghệ, tác giả soi chiếu và làm rõ những đặc trưng có tính quy luật văn học Xô Viết và văn học Việt Nam đặc biệt trong thời kỳ chiến tranh cách mạng. Từ góc nhìn của một nhà quản lý về văn hóa, trên cơ sở khẳng định vai trò quan trọng của văn học - nghệ thuật, tác giả Đinh Xuân Dũng đưa ra nhiều đề xuất nhằm bồi dưỡng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, phát triển văn học - nghệ thuật trong thời kỳ mới và những định hướng trong quá trình triển khai hệ thống lý luận văn học, nghệ thuật Việt Nam. Trong toàn bộ cuốn sách (và bộ sách của cùng tác giả) người đọc có thể nhận thấy được một sợi dây xuyên suốt đó là những vấn đề văn hóa - văn học nghệ thuật gắn với vấn đề con người, cũng như các vấn đề đời sống gắn với những nội dung cơ bản cần phải giải quyết trên lĩnh vực văn hóa. Bởi vậy công trình cũng thiết thực hướng tới góp phần vào việc tuyên truyền, triển khai thực hiện việc “Xây dựng, phát triển văn hóa con người” - một trong những mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta hiện nay.